De hele wereld gaat door een hevige crisis. De impact van het Coronavirus is groot op vandaag, maar ook morgen én overmorgen zal helemaal anders zijn. Wat gisteren normaal was is het vandaag niet meer. En omgekeerd. Een onaanvaardbaar voorstel gisteren is vandaag een nieuwe norm. Maar deze crisis is ook een shock. Voor velen van ons is dit virus de grootste crisis die we ooit hebben meegemaakt. Het lijkt alsof alles onzeker is en niks te voorspellen. In dit webinar doe ik het toch. Want dit is niet de eerste crisis van de mensheid. Uit elke vorige crisis leren we wat de volgende crisis ons kan brengen. Uiteraard is er niet één mogelijk scenario voor de toekomst. Maar het zijn er ook geen tien. In dit artikel onderzoek ik hoe leiders invloed kunnen uitoefenen zodat de mensheid kiest voor scenario A en niet B. Ik eindig met de rol die elk van ons kan spelen. Want de toekomst komt toe aan hen die zich erop voorbereiden.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Als ik kijk naar de toekomstvoorspellers die me voorgingen heb ik twee opties en bij elke optie verlies ik. Ofwel voorspel ik de toekomst op basis van ideeën die redelijk zijn en daardoor aanvaard worden door het publiek. Maar de kans dat ik de snelheid en de omvang van de veranderingen onderschat is dan zeer groot. Ofwel voorspel ik de toekomst zoals hij écht zal plaatsvinden. Maar dan zal mijn voorspelling zo absurd en vergezocht lijkt, dat de kans groot is dat ik word uitgelachen. Zie je, ik kan niet veel goeds doen. Ik ga het toch doen. Want we hebben wel degelijk invloed op onze toekomst.
De staat van de mens gisteren en vandaag
Als we de toekomst willen voorspellen, moeten we het eerst over het verleden hebben. Dat doe ik vanuit het perspectief van de mens en met een model dat uitgaat van verschillende dimensies van gezondheid. De fysieke gezondheid van de mens is net vóór de corona crisis op een hoogtepunt. De levensverwachting is de voorbije 150 jaar enorm toegenomen. Maar de voorbije twintig jaar zien we ook een enorme toename van de welvaartsziekten. Globaal en gemiddeld gezien kan je stellen dat de mens fysiek zeer gezond was. Onze emotionele gezondheid lijkt eerder zwak. We zagen een stijging van 50% in zelfdoding voorbije 30 jaar in België en er wordt ook drie keer meer antidepressiva verkocht.
Ook met onze relationele gezondheid ging het voor de corona crisis niet zo goed. De voorbije 70 jaar gingen we helemaal anders gaan wonen. We plooiden terug op het kerngezin. De kans dat een huwelijk eindigt in een echtscheiding is op 50 jaar van 10% naar 40% gestegen. Hoewel we sinds een jaar of 10 verbonden zijn met elkaar via sociale media, zie je dat de eenzaamheid nog nooit zo groot is geweest. Onze economische gezondheid is verbeterd, want we zijn nog nooit zo rijk geweest. De voorbije 20 jaar verdubbelde de rijkdom in de wereld naar meer dan 250 triljoen euro. Financieel gingen we er samen enorm op vooruit. De voorbije 20 jaar zagen we ook een sterke daling van het aantal mensen dat in extreme armoede leeft. Maar de verdeling van die rijkdom is in nog nooit zo ongelijk geweest.
Op lange termijn is het met onze maatschappelijke gezondheid goed gesteld. Het aantal oorlogsdoden was in de periode van de koude oorlog het laagst ooit, ondanks de situatie in het Midden Oosten. Na WOII werden internationale instellingen zoals de EU en de VN opgericht om oorlog te voorkomen, met effect. Onze ecologische gezondheid stelt het dan weer niet goed. Onze voetafdruk verdriedubbelde op 50 jaar tijd met de klimaatverandering als gevolg. Vorig jaar was een belangrijk jaar voor de ecologische beweging Extinction Rebellion. Het idee dat als we onze ecologische voetafdruk niet wijzigen dit het einde van de mens betekent, maakte zijn intrede. Het lijkt ook alleen maar erger te worden: Plastic Soup, bosbranden in Australië, goedkoop vliegen, ... We hebben wel twee planeten nodig om onze levensstijl te blijven handhaven.
Dit was voor de corona crisis. Corona is een disruptieve gebeurtenis met een onmiddellijk en groot effect op alle dimensies van gezondheid van de mens. We hebben een andere beleving dan een maand geleden. En als alles anders wordt, veranderen ook onze verwachtingen. Die veranderde verwachtingen spelen een enorm belangrijke rol in sociale bewegingen. Maar voor ik daar op inga, maak ik deze oefening opnieuw naar de staat van de mens vandaag.
In het corona tijdperk is onze fysieke gezondheid is ernstig bedreigd. Afhankelijk van de onduidelijke mortaliteitsgraad kunnen 35 miljoen tot een 200 miljoen mensen sterven aan het coronavirus als er geen maatregelen genomen worden. Een studie van Harvard verwacht dat we nog 7 keer minstens een maand in lockdown moeten. Op vlak van onze emotionele gezondheid is er iets vreemd aan de hand. Bij een deel van de bevolking was er een verzwaring van hun emotionele on-gezondheid. Natuurlijk is er angst. Maar veel mensen praatten, zeker in de eerste weken van de lockdown maatregelen, over de grote positieve impact: ze ervaren meer verbinding in hun relatie en hun gezin, ze ontdekken natuurgebieden in hun achtertuin. Mensen zijn dankbaar voor de rust, de vrijgekomen tijd en verdwijnen van het ‘fear-of-missing-out’-gevoel. Er ontstond als het ware een “dank-u-corona-beweging”. Maar hoe langer de maatregelen duren, hoe kleiner deze groep wordt.
Ook op onze relationele gezondheid zien we een dubbele beweging. We zijn nog meer geïsoleerd dan voorheen. We mogen niemand aanraken. Huiselijk geweld is gestegen met 30%. Maar langs de andere kant zien we ook veel solidariteit. Mensen zijn bezorgd om elkaar. We sturen elkaar massaal kaartjes en berichtjes. We erkennen weer hoe waardevol een aantal van onze relaties zijn, relaties die eerder als vanzelfsprekend werden beschouwd.
Financieel en economisch is deze crisis uiteraard een ramp. Beurzen verloren meer dan 25% in aandeel. Je kan de situatie niet vergelijken met de economische recessie van 2008, wel met the Great Depression van 1928. Er is de verdubbeling van de werkloosheid en tot 10% vertraging van de economie. Dit is enorm afhankelijk van de evolutie van het virus en de maatregelen die werkgevers en politici nemen. Zelfs de vastgoedprijzen in Vlaanderen gaan naar beneden. Internationale instellingen en verdragen zorgden in de naoorlogse periode voor maatschappelijke gezondheid en veiligheid. Die instellingen hebben vandaag gefaald. De EU reageert traag en verdeeld in deze gezondheidscrisis. In de Europese Unie sloten landen één voor één hun grenzen zonder overleg. Trump stopt betalingen aan de wereldhandelsorganisatie.
Onze ecologische gezondheid is er dan weer op vooruit gegaan. Onze relatie met de natuur is dan weer verbeterd. De luchtkwaliteit is verbeterd, de uitstoot van broeikasgassen is gedaald met 25%, het luchttransport ligt stil. Op korte termijn is er een verbetering voor de natuur. In China zullen 100.000 mensen minder sterven door de verbeterde luchtkwaliteit. Dat wil uiteraard niet zeggen dat we ecologisch gezond zijn. We hebben nog een lange weg te gaan.
Een nieuw leidend principe
Het coronavirus is erin geslaagd om de druk op wereldleiders zo groot te maken dat een nieuw principe naar voor werd geschoven. Namelijk: ‘Elk mensenleven telt’. Zowel Trump als Bolsonaro, maar ook Europese en Belgische politici hebben geprobeerd de lockdown uit te stellen. Dat scenario zou echter niet aanvaard zijn door de publieke opinie. Dus wordt er nu massaal ingezet op volksgezondheid. Ook de andere maatregelen gaan over dit nieuwe leidend principe. Compensatiepremies voor kappers, overbruggingspremies voor zelfstandigen, optrekken van de premies van tijdelijke werkloosheid voor werknemers. Ook daar gaat men van dit principe uit. Het is radicaal anders ten opzichte van hun houding tegenover wachtlijsten in de zorg en de besparingen van de voorbije jaren in gezondheidszorg, het klimaat of verkeersdoden. Dit nieuwe leidende principe schept verwachtingen. Want hiermee kunnen we als mensheid heel mooie nieuwe dingen doen. Het principe ‘elk mensenleven telt’ is jammer genoeg niet vol te houden zonder de machtsverhoudingen totaal in vraag te stellen.
Macht is de vrijheid om keuzes te maken, beslissingen te nemen en iets (of niets) te doen. Door Corona is de macht van politici enorm gedaald. Want terwijl ze gisteren wél (beperkte) ruimte had om mensen aan hun lot over te laten, hebben ze dat vandaag niet meer. De lockdown is dan ook geen beslissing als gevolg van verantwoordelijkheid nemen over de situatie. De lockdown is een beslissing vanuit onmacht. Elke andere beslissing van een politicus zou immers leiden tot het in vraag stellen van de verantwoordelijkheid én de macht van onze politieke leiders.
De hiërarchie van macht bestaat uit onderaan sociale macht, media macht, macht van de staat, politieke macht en bovenaan economische macht. Er is een enorme verwevenheid tussen politieke en economische macht, en ook met de macht van de staat (militaire, politie). Tel maar eens de mandaten van ex-staatsleiders in de raden van grote economische spelers.
Voor de corona crisis was de sociale macht beperkt. Sociale macht is de macht van de georganiseerde bevolking: vakbonden, milieubewegingen, mensenrechtenbewegingen, wetenschap, coöperatieves. Je mag met honderdduizenden op straat komen. Laat ons eerlijk zijn, dat heeft eigenlijk weinig impact. Corona heeft een verschuiving veroorzaakt van de macht. De invloed van publieke opinie, wetenschappers en media is enorm toegenomen. Deze machten verplichten politici tot staatsuitgaven buiten begroting. Ze nemen nu maatregelen in strijd met de economische belangen. En dat is ongezien.
Zoals na elke disruptie zal ‘het oude normaal’ er alles aan doen om zijn positie te handhaven. Trump voert een machtsstrijd om de lockdown op te heffen. De druk om het productieproces weer aan te vatten zal steeds groter worden. In de komende weken en maanden mag je dus verwachten dat het principe ‘Elk mensenleven telt’ in vraag zal worden gesteld en dat wetenschappers aangevallen zullen worden. Gezondheidseconomen zullen uitleggen dat een gezond levensjaar staat voor 40.000 €. En de kosten/baten evaluatie van de lockdown zal gebeuren op basis van economische gezondheid.
De terugkeer van ‘het normaal’: hoop of angst?
De afgelopen weken en maanden verschenen reportages en opiniestukken over de toekomst na Corona van onder meer Dirk De Wachter, Harari, Tegenlicht, Rik Vera, Paul van Liempt, Jan Rotmans, opiniestukken in MO, De Standaard en Fairfin. Wat opvalt is dat er slechts twee scenario’s zijn: een best case of een worst case. Bij het best case scenario gaat men uit van ‘elk mensenleven telt’ en kiest men voor solidariteit, zorg voor het milieu, minder is ook oké. In dit scenario gaat men ervan uit dat de verworvenheden van de corona crisis zorgen voor een vernieuwd bewustzijn én het behoud van sociale macht van de georganiseerde bevolking.
Bij het worst case scenario blijft het leidende principe ‘save the economic power’ als een poging om de oude wetmatigheden in stand te houden. Maar dit kan enkel op een (nog meer) extreme manier:
Economische depressie
Wat al zeker is dat de economische groei met 5 tot 25% zal dalen. Dat betekent dat er minder geld voor handen is. Om de economische en politieke macht in stand te houden komt er een nieuw conflict over hoe die inkomsten worden verdeeld. Verwacht een tering naar de nering pleidooi. Verwacht een opdrijven van de arbeidsproductiviteit. Lonen die dalen. Minder mensen die werk hebben. Lagere uitkeringen. Het in vraag stellen van de 38-urenweek in België. Nog langer werken. Het verhogen van consumentisme en de wegwerpcultuur.
Financiële crisis
Een economische depressie triggert jammer genoeg ook een nieuwe financiële crisis. Wanneer minder mensen werken en inkomsten dalen, zowel van burgers als bedrijven kunnen de kredieten die aan hen werden geleend niet worden terugbetaald. Dat herkennen we van in 2008. Banken en pensioenfondsen gaan failliet.
Nationalisering van de verliezen
Sectoren zoals de luchtvaart en banken werden de voorbije 30 jaar geprivatiseerd. Het resultaat was vaak hoge winsten voor hun aandeelhouders. De kans is groot dat hun verliezen tijdelijk genationaliseerd worden met publieke middelen. Om ze na de crisis opnieuw te privatiseren. Het gaat deze keer echter niet over één bedrijf of sector. Het gaat over verschillende sectoren en over heel veel bedrijven. De kostprijs van zo’n nationaliseringen laten dragen door publieke middelen kan niet anders dan door de belastingen voor burgers te verhogen én de sociale welvaartstaat verder af te breken.
De autoritaire staat
Het moet gezegd: autoritaire staten hebben het veel beter gedaan in deze gezondheidscrisis. Staten met een doorgedreven monitoring van burgers met technologische middelen slagen erin om de verspreiding van Corona beter te beheersen. Dat heeft iedereen in het meer liberale Westen gezien. Ook onze politieke vertegenwoordigers. Ook de rol van politie is plots helemaal anders. We hadden al het leger op straat. Vandaag kan de politie jouw huis betreden zonder huiszoekingsbevel om te controleren of je wel aan de coronawet voldoet. Zo”n macht heeft de neiging om niet te verdwijnen.
De-democratisering
We leven in België in een parlementaire democratie. Dat wil zeggen dat het parlement wetten goedkeurt en een regering die kan uitvoeren. In België was het politiek systeem zo ziek dat we al een jaar geen regering hadden én dus ook bijna geen beslissingen konden uitvoeren. Vandaag is het echter anders. Onze volmacht regering kan beslissingen nemen zonder het parlement te bevragen. Ik kan begrijpen dat zo’n volmacht regering voor veel mensen aantrekkelijk is én blijft. Ook belangrijk te weten dat we al voor Corona een evolutie hadden waarbij de populariteit van meer autoritaire extreem-rechtse politieke partijen hoog was. In de laatste opiniepeiling is het Vlaams Belang in Vlaanderen de grootste partij.
Nationalisme in Europa
Het was droevig te zien hoe de Europese Unie heeft gereageerd in deze crisis. Zonder overleg gingen grenzen dicht. Geen gecoördineerde actie om de zieken op te vangen en het gezondheidsrisico te beheersen. In een cocktail van meer autoritaire staten, grotere economische concurrentie tussen door staten genationaliseerde bedrijven en een economische depressie is de kans niet klein dat de Europese Unie zoals we ze kennen ineenstort. Italië en Spanje zijn te groot om te worden gered. Binnen de Europese Unie kunnen zij hun munt niet devalueren om opnieuw concurrentieel te worden. Het lijkt absurd maar met gesloten grenzen is de kans groot dat sommige nationale Europese staten grenzen brexit gewijs verkiezen opnieuw hun eigen economie beschermen door importheffingen. De laatste keer dat we zo’n cocktail hadden van economische depressie, daling van de koopkracht, financiële crisis en stijging van het nationalisme was in de jaren dertig. We weten allemaal hoe we uit deze crisis zijn geraakt. Niet elk mensenleven heeft toen geteld.
De-globalisering
America First is de slogan die het einde van de globalisering inluidde. De-globalisering in the worst case scenario zorgt er voor dat de importheffingen tussen China, VS, Europa enorm toenemen. Dat dit de hele productieketen onderbreekt en dus dat producten die we de voorbije 40 jaar vooral in China hebben geproduceerd een pak duurder worden. Importheffingen die stijgen is een economische oorlog die staten met politieke middelen wordt uitgevochten. Ik hou mijn hart vast als we dit combineren met meer autoritaire regimes.
En het milieu dan?
Dat is in het worst case scenario even niet belangrijk.
Voor je helemaal depressief wordt, er is ook nog een andere optie.
Het best case scenario
Een andere economie
De economische crisis die ons te wachten staat is ook een kans op een andere economie. Landen als Denemarken Frankrijk en Nederland doen vandaag de oproep om de relance van de economie te koppelen aan de Green Deal zodat we een klimaatneutrale economie realiseren. In dit soort crisissen wordt nog meer dan anders duidelijk hoe onrechtvaardig de ongelijke verdeling van de rijkdom is. We kunnen kiezen voor een andere economie binnen de grenzen van de ecologische limieten én met een stevige sociale basis. Daarvoor is wel een herverdeling van de rijkdom nodig. En die zal niet automatisch gaan.
Een nieuw financieel beleid
De voorbije jaren voerden regeringen in de Europese een strikt monetair beleid waarbij begrotingen in evenwicht moesten worden gehouden. Enkele jaren geleden leidde dat tot een Europese Trojka in Griekenland. Vandaag voorzien landen als België niet-begrootte massale investeringen. Er worden miljarden euro’s geïnvesteerd in het overeind houden van de economie én de mensen. Er is hoop dat die politiek verder zal worden gevoerd. Zo kan de Europese bank Eurobonds (een soort renteloze leningen) ter beschikking stellen of zelfs monetair tussenkomen met middelen waarmee lidstaten massaal zouden kunnen investeren. Dit doet denken aan The New Deal van Franklin Roosevelt.
Het einde van het neoliberalisme
Wat deze crisis erg duidelijk maakt dat het neoliberalisme heeft gefaald. Volgens het neoliberalisme zorgt vrije handel en marktwerking tot het grootste welzijn en moeten staatsbedrijven en publieke diensten worden afgebouwd. Het resultaat daarvan is dat België aan het begin van de crisis geen mondmaskers had. Bewustzijn groeit dat de onzichtbare hand van de markt niet werkt in tijden van crisis. Er is hoop dat we terugkeren naar een overheid met sterke publieke diensten zoals gezondheidszorg en onderwijs.
Democratisering van de economie
Als je de boeken van Jan Rotmans hebt gelezen dan weet je dat de uitdagers van de oude macht zich anders organiseren. Niet top-down en centraal aangestuurd zoals de huidige orde, maar horizontaal, decentraal en bottom-up. Als voorbeeld geeft hij de coöperaties, de lokale zorginitiatieven, de wijze waarop veel startups zich organiseren. De massale solidariteit van vandaag legt vandaag ook de kiem van een nieuwe toekomstige beweging: de Postcorona movement. De solidariteit én de creativiteit van vandaag, in combinatie met de frustratie in onze vorige politieke leiders, kan de basis zijn van een nieuwe gepolitiseerde beweging die volledig in vraag stelt hoe de samenleving vandaag wordt georganiseerd.
Lokaal als nieuwe normaal
Wat we vandaag aan de lijve ondervinden is hoe kwetsbaar we zijn door de geglobaliseerde wereldeconomie. Dat Amaretto momenteel niet in de winkel te verkrijgen is, is een beetje balen. Maar dat we van China afhankelijk zijn voor mondmaskers, en binnenkort ook voor de productie van een vaccin dat de wereld moet redden, maakt ons extra kwetsbaar. Lokale bioboeren zien de aanvraag naar groentepakketten verdriedubbelen. De-globalisering in het best case scenario zorgt er voor dat bedrijven hun productie-eenheden terug naar de plaats brengen waar goederen worden geconsumeerd. Dat productieketens minder ingewikkeld worden én dat de ecologische impact van productieproces verlaagt door minder transport.
Nieuwe internationalisering
Globale crisissen vergen een globale aanpak. Internationale instellingen als de Verenigde Naties, de WHO en de Europese Unie zijn vandaag nog steeds ondergeschikt aan de soevereiniteit van hun lidstaten. Het pleidooi om die instellingen te versterken en nationale belangen te overrulen zal toenemen. Daar waar internationale instellingen vooral economische beslissingen nemen zal er meer focus komen op gezondheid, welzijn en veiligheid. Net zoals in elke film waarin de wereld wordt aangevallen door aliens en waarbij een gecoördineerde internationale aanpak de beste optie is. Een voorbeeld daarvan: krijgen we eindelijk de verenigde staten van Europa?
En het klimaat dan? De corona crisis is een goede voorbereiding is van een veel grotere crisis die ons binnenkort bereikt. Een generale repetitie waarbij we nu de instellingen en instrumenten ontwikkelen om een rampscenario te vermijden. De nationalisering van hele sectoren kan de overheid ook aangrijpen om die radicaal en ecologisch te vernieuwen. De oproep van veel Europese landen om de economische heropleving hand in hand te laten gaan met The Green Deal geeft hoop.
Welk scenario zal het worden?
Als toekomstvoorspeller denk ik dat het beide scenario’s tegelijk zullen zijn, en dat beide scenario’s in een gigantisch conflict met elkaar zullen komen. Dat wil zeggen dat we niet enkel naar een debat gaan over onze toekomst als mens. Maar dat we over het best case versus het worst case scenario ook naar een gigantisch maatschappelijk conflict gaan. We verwachten vandaag wel het behoud van het principe ‘Elk mensenleven telt’ omdat de macht van de publieke opinie, wetenschappers en de media enorm is toegenomen. Hoe kunnen jij en ik er alles aan doen om dat zo te houden?
Jouw invloed op het scenario: hou de hoop hoog
Tot halverwege maart 2020 hebben we aanvaard dat er een stabiel verschil is tussen wat we verlangen, wat we verwachten en wat we krijgen. De coronacrisis heeft dat helemaal dooreen geschud. Onze verwachtingen daalden, maar wat we kregen steeg én veranderde in samenstelling. We kregen het leidende principe: ‘Elk mensenleven telt’ waardoor we meer rust, meer tijd, en een betere verbinding met de natuur en onze omgeving kregen. Vandaag krijgen we eindelijk van onze leiders wat we verwachten. Ik had het niet verwacht maar ik kreeg als zelfstandige plots een gewaarborgd inkomen. Wanneer je krijgt wat je verwacht, dan stijgt de hoop. En als de hoop stijgt, stijgen ook de verwachtingen. Ik verwacht nu ook een vervangingsinkomen in mei bijvoorbeeld.
Hoop is enorm krachtig in sociale verandering. Maar de hoop zakt, dag na dag. Daarom is het eerste wat leiders te doen hebben dan ook de hoop hoog houden met visionair leiderschap. Schrijf opiniestukken. Ga het debat aan. Geef hoop op een andere wereld. Schets nieuwe mogelijkheden. Val het idee aan dat er geen alternatief is want dat zal de komende weken en maanden zeker gebeuren.
Verwacht in de komende weken en maanden een toenemende druk om de economie te redden en begrotingen in evenwicht te krijgen, onder het motto terug naar het oude. En dat zorgt voor frustratie. De afstand tussen wat we verwachten en wat we krijgen vinden we plots niet meer normaal. Frustratie kan iets heel krachtig zijn. In eerste instantie activeert het een deel van de bevolking. Waardoor we binnenkort een fantastische kans krijgen om sociale macht te organiseren. De bereidheid om iets te doen wordt binnenkort enorm.
Zo organiseer je sociale macht
Het tweede dat leiders te doen hebben is sociale macht organiseren via big organizing. De bereidheid om iets te doen en de beweging die dit in gang kan zetten is van een andere aard dan die van de voorbije 20 jaar. Vergelijk ze met de opkomst van vakbonden tijdens de industriële revolutie. Of de beweging van vrouwen en zwarten in de jaren 60 in de Verenigde Staten. Alleen, ze vinden plaats in een totaal ander tijdperk met nieuwe middelen en nieuwe mogelijkheden. Er zijn instrumenten nodig om grote groepen mensen te organiseren. Waarschijnlijk vooral online. Nieuwe bewegingen, maar ook vakbonden, milieubewegingen, mensenrechtenbewegingen, bewegingen pro internationale solidariteit, NGO’s, organisaties in de zorgsector, organisaties in de culturele sector, bewegingen waar armen het woord nemen, grijpen nu best hun kans.
Big organizing bestaat uit heel wat punten beschreven door Becky Bond. Ik overloop de belangrijkste 6.
1) Vraag mensen iets groots te doen in hun leven. Gisteren vroegen we mensen om enkel op donderdag veggie te eten. Vandaag vragen we mensen iets heel groots te doen in hun leven. Als sociale beweging vraag je hen om iets groot te doen.
2) Maak een centraal plan. Heb geen schrik dat als we een centraal plan voorstellen zonder iedereen te hebben betrokken dat we niet het engagement zullen krijgen van onbetaalde medewerkers (vrijwilligers) om het uit te voeren. Mensen willen nu iets DOEN in plaats van praten. Grijp dit momentum.
3) Organiseer onbetaalde medewerkers in teams. Verander drastisch jouw relatie met vrijwilligers. Organiseer ze in werkteams. Zij zijn de drijvende kracht. We hebben gewoon niet genoeg geld om iedereen te betalen die mee wil werken. Benut al die energie en kennis. Geef onbetaalde medewerkers minder hoge perfectie normen en je krijgt een veel groter engagement in ruil.
4) Get on the phone. Mailen is gemakkelijk. Op facebook posten ook. Maar net als in sales en fundraising overtuig je mensen maar tot actie via een gesprek. Gebruik dus opnieuw de telefoon.
5) Aanvaard enkel geld via kleine donaties. Veel bestaande bewegingen worden voor meer dan de helft gefinancierd door geld van de staat of grote donateurs. Dat heeft lang goed gewerkt. Maar in de toekomst zal die afhankelijkheid jou dwingen verwachtingen bij te stellen. Fundraising van kleine giften is de weg vooruit.
6) Gebruik krachtige software. Met Consumentensoftware detecteer je nieuwe onbetaalde medewerkers die klaar zijn om de handen uit de mouwen te steken, maar ook wie jouw potentiële donateurs zijn. Project Management Tools en artificiële intelligentie maken je werk een pak makkelijker en efficiënter.
Dit zijn de vereisten voor sociale bewegingen versie 3.0 en deze kansen om meer macht te krijgen moeten we nu grijpen. Want als sociale macht wint, dan krijgen we meer, dan stijgt de hoop en opnieuw, dan stijgen onze verwachtingen.
Dit is hoe we winnen
We kunnen echter niet blijven in het conflict zitten tussen oude macht en nieuwe macht. Als we echt een duurzame verandering willen realiseren, moeten we sociale macht omzetten naar economische macht. Dat kunnen we met disruptieve business modellen. Draai je business model om en vertrek vanuit de verwachtingen van je klant. Wat zijn de behoeften van je klanten of doelgroep op vlak van snelheid, comfort, eenvoud, toegang, goedkoper en vrijheid? Zorg dat je waardepropositie vertrekt vanuit de nieuwe principes. Maak van je klant je belangrijkste partner, medewerker en ambassadeur. Werk vanuit een democratische economische structuur zoals een coöperatieve. Gebruik krachtige software, artificial intelligence en big data.
Dit is hoe we winnen. Dit is hoe we in een golfbeweging van frustratie én hoop komen, waarbij we in elke dimensie van gezondheid in een betere situatie komen dan voorheen. Dit is het scenario waar ik voor ga, en hopelijk jij ook.
Laat gerust weten hieronder wat je van het artikel vond! Ook "niet akkoord" vind ik super te lezen, dan leer ik bij. Daag me gerust ook uit.
Koenraad Depauw, Strateeg bij Strategies & Leaders
PS: een eerdere samenvatting van dit artikel kan je ook vinden in het tijdschrift Samenleving en Politiek. #beternacorona
PSSST: S&L is een coöperatief team van 11 partners die de wereld willen veranderen. Hun baseline To change the World is een grootse baseline maar... it’s happening. De wereld is aan een sneltempo aan het veranderen. Als strategisch adviesbureau bestaande uit ervaren sociale ondernemers zorgen wij voor een nieuwe toekomst bij organisaties die zich laten leiden door hun missie. S&L onderscheidt zich omdat we het niet alleen goed kunnen uitleggen, we komen het ook doén en maken graag hun handen vuil.
