Maar evenzeer is de korte keten een model dat het op vandaag hard te verduren krijgt. Een model dat in Vlaanderen best sterk groeide en toch onder druk staat. Ook dat wil ik wel even uitlichten in de week-van-de-korte-keten: Groeien en tegelijk onder druk staan?
Gemengd beeld
Enerzijds zijn er (maar goed ook!) meer producenten met een korte-keten-aanbod, terwijl anderzijds de vraagzijde na de woelig(st)e corona-periode toch weer wat is ingezakt… Er zijn er die het écht goed doen, maar er zijn er ook die nu (voor het eerst) zwarte sneeuw zien.
Convenience en kannibalisme
Maar korte keten lijdt natuurlijk ook onder de evolutie naar meer “convenience”, de koopkrachtdaling en de tomeloze marketingmachines. Daarnaast zijn er ook nieuwe online business-modellen die inzetten op kant-en-klaar, op beleving, en aan huis leveren. Sommigen onder hen omarmen de korte keten …en tegelijk dagen ze hen ook uit. Ook de nieuwe strategieën van grote supermarkten hebben wat hetzelfde effect: zij zetten er mee op in , maar zijn tegelijk de grootste concurrent van de korte-keten(-pioniers) met hun prijs- en markt-macht. Tot bijna een kannibalistisch effect…?
Kort, korter, kortst…of lokaal?
En mogen we bij die laatste wel de term korte keten wel in de mond nemen? Het is eerder korteRE keten, en bovendien niet steeds gealigneerd op de oorspronkelijke waarden van de korte keten: afzetzekerheid, eerlijke prijsvorming, duurzame handelsrelaties. En verwar lokaal ook niet met korte keten. Maar de verwarring gaat verder: Nutriscores, dwepen met authenticiteit en banaanachtige ZAAM-campagnes maken het voor een modale consument best moeilijk om 'bewuster te kopen' en (de waarden van) de korte keten daar correct tussen te positioneren. Ook bio en verpakkingsloos is (uiteraard fantastisch, maar) niet altijd zo kort in de keten.
Overleven
De hoevewinkels, CSA-boederijen, Groentepakketten, Voedselteams, bio-coöperaties, Buurderijen, voedselbossen, aardbei-automaten, boerenmarkten,... zijn fantastische initiatieven. Maar de rendabiliteit is vaak laag en de hyperconcurrentiële voedingsector beperkt hen tot een eerder niche-publiek. Het is en blijft moeilijk om het financieel model te verduurzamen en verder te groeien en te diversifiëren qua doelpubliek of aanbod. Veel pioniers hebben het dus erg lastig. En komen bovendien in (soms harde) concurrentie met elkaar of met initiatieven richting hetzelfde niche-publiek.
Weggedrukt of gewonnen?
Ook in andere sectoren (bouw, energie, mode, logistiek,...) zien we dat pioniers van het eerste uur wel eens worden weggedrukt door nieuwe intreders, of het ‘grote geld’ en de macht van het oude systeem. Moeten we dan vooral blij zijn met een soort van halfslachtige ver-mainstream-isering van het korte-keten-model, of moeten we treuren om het feit dat de pioniers van weleer zich de zelfgemaakte kaas van het brood lieten eten?
De kantelaars in de voorhoede
Een moeilijke vraag zonder eenduidig antwoord. Maar ikzelf betreur het wel dat die organisaties en ondernemers die zo streden voor verandering vaak niet de voorhoede van de toekomst vormen.
Komt dat door het taboe op groei? Want snelle groei’ behoort weldegelijk tot het gamma van strategieën om de wereld te veranderen of het bestaande systeem uit te dagen. Een gemiste kans…
Mijn korte treinrit zit erop. Het bleef dus bij een korte mijmering over de korte keten. Terwijl er op korte termijn best veel werk aan de (korte keten)winkel is…
Een afsluitende oproep aan de lezers om dit weekend eens ‘korter’ te kopen is hooguit een sociaal-wenselijke beleefdheidsvraag. Veel liever roep ik de korte-keten-aanbieders op om radicalere strategieën en samenwerkingen op te zetten die van de evolutietjes naar de Korte-Keten een volwaardige revolutie kunnen maken. #ImpactStrategie
