Machtsmisbruik door mannen met macht. Het was best wel een thema voorbije weken. Ik keek zopas naar de BOOS-reportage “This is the Voice” en ook pas naar “het proces dat niemand wou”: de reportage die de slachtoffers van Bart De Pauw aan het woord laat.
Geen familie overigens.
Mannen met mediamacht drongen tienerslaapkamers binnen, stuurden 3000 SMS’jes naar 21-jarige stagiaires, hier en daar een dickpick, samen met de belofte dat de droom van die meisjes zou uitkomen: “het maken in de media”. Ze kletsen The Voice-kandidaten op de billen en combineerden in het gesprek de zinnen “ik wil je neuken” met “het nog eens beoordelen van je auditie”.
Een geintje onder gelijken
Ik ben geen expert in grensoverschrijdend gedrag. En als witte middenklasse man met hier en daar een succesje ben ik me bewust van mijn eigen privileges. En macht.
Maar ik ben wel expert in machtsopbouw. En ik ontdekte tussen die mediamannen en mijn vakgebied een patroon: de ontkenning van machtsverschil én macht tout court.
Bart De Pauw in zijn reactie “het was maar een grapje onder vrienden”.
Jeroen Rietbergen, de partner van Linda De Mol geeft toe contact van seksueel getinte aard te hebben gehad met kandidates maar stelt in zijn reactie: “Voor mijn gevoel was er destijds geen sprake van een machtspositie.”
Ali B claimt dan weer in zijn reactie dat “hij zich nooit schuldig heeft gemaakt aan machtsmisbruik’, maar op de vraag of hij seks heeft gehad met kandidates wil hij niet reageren.”
Zelfs John De Mol, de mediamagnaat met een vermogen van 2 miljard dollar en een paar duizend TV-programma’s, ontkent de machtspositie van zijn schoonbroer Jeroen Rietbergen en herleidt hem tot “de orkestleider”. Jeroen Rietbergen heeft een vermogen van 34 miljoen €, opgebouwd in de media, is getrouwd met Linda de Mol (BN’er nr. 1), toevallig ook de zus van John De Mol.
De meest succesvolle illusie in sociale verandering: gelijkheid
Mannen met macht doen heel graag alsof macht niet bestaat. Ook machtsverschil bestaat niet. We zijn namelijk allemaal gelijk. En we moeten allemaal ons steentje bijdragen. Voor het milieu bijvoorbeeld. En als macht niet bestaat, machtsverschil niet bestaan, dan kan ook machtsmisbruik niet bestaan.
Niet enkel mediamannen ontkennen macht. Ook mannen met veel economische macht ontkennen die graag. En zelfs wanneer ik met progressieve mannen met economische macht in gesprek ga ontkennen die ook vaak hun eigen macht: "Om de wereld te veranderen moeten we allemaal samen, over alle grenzen heen, werken aan de toekomst. De kracht van verandering zit in elk van ons”.
Bedrogen door de maatschappelijke vijfhoek als veranderingstheorie
De gedachte van hierboven heeft de overheid ook in een dominant theoretisch kader gegoten: de Maatschappelijke Vijfhoek. Zo zal Vlaanderen haar duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) bereiken met “een strijdplan” via een partner(samen)werking met alle spelers van de maatschappelijke vijfhoek: bedrijven, overheden, kennisinstellingen, financiële instellingen en “burgers en verenigingen”. Kortom: door samenwerking met alle geledingen van de samenleving zullen we vooruitgang maken.
Alsof alle delen van de maatschappelijke vijfhoek allemaal gelijken zijn én alsof er geen enorm machtsconflict én machtsvermenging is tussen de bedrijven en de overheid. En alsof kennisinstellingen vandaag niet enorm afhankelijk zijn geworden van bedrijven voor hun inkomsten. En alsof het middenveld in veel situaties niet zeer afhankelijk is geworden van de subsidiëring van de overheid en de donaties van het bedrijfsleven.
Toch gaat zowat elke openbare aanbesteding die een maatschappelijke uitdaging voor zich ziet uit van de maatschappelijke vijfhoek: zet de 5 hoeken van de samenleving rond tafel. En werk samen.
Maar voer als burger of vereniging ondertussen geen actie. Laat niet je kritische stem horen. Duidt niet op de verpletterende macht en verantwoordelijkheid van een ander aan de vergadertafel. We zijn hier toch onder gelijken.
Het antwoord
Waarom mannen met macht doen alsof er geen machtsverschil is? En zelfs doen alsof macht onbestaande is?
Heel eenvoudig: Als mensen geloven dat er geen machtsverschil is en aanvaarden dat iedereen gelijk is, dan kunnen mannen met enorme macht verder doen, zonder verzet, met hun macht aanwenden, die te accumuleren en ook… te misbruiken.
