Waarom? De transitiestappen qua circulaire omslag gaan gewoon trager dan de toename van het materialengebruik in de wereldwijde economie. Overconsumptie dus.
Circulaire stilstand
Het klinkt wat als een oxymoron. Een stijlfiguur zoals een ‘koud vuur’. Terwijl circulair staat voor een oneindigheid in hergebruik stromen. Circulair lijkt zo op een niche modeverschijnsel. Het bereikte de zogenaamde ‘megatrend status’ waarbij het volume van debatten en artikels MAAL 3 ging op 5 jaar (zie Circularity Gap Report 2024). Zo klinkt circulariteit als een luchtkasteel. Meer gebabbel dan feiten. Al is dat laatste niet per se juist.
Circulaire stilstand
Hoe geraken we eruit?
Een circulaire economie zal nooit echt doorbreken zolang de mechanismen van ons economisch stelsel gebouwd zijn op de idee van eindeloze groei. En we weten dat de schaarste aan materialen ook de energietransitie zal vertragen.
Ik zie 5 grote factoren die gecombineerd impactvolle en vicieuze versnellingen kunnen creëren:
- Grote circulaire voorlopers. Bij de grote jongens moeten de vele plannen zowel uitgevoerd worden als snel uit de niche van hun business model geraken.
- Kleine circulaire voorlopers. Die vrij zijn van status-quo-gedachten. Een stevig aandeel van de miljoenen impactondernemers focust vandaag al op Circulair. Zij hebben een groeistrategie te omarmen, maar botsen op een aantal limieten.
- Omslag in regels. ‘True cost’ en product paspoorten zijn cruciaal om het speelveld om te gooien. Zolang lineaire producten ongebreideld hun gangetje kunnen gaan, mogen we geen bokkensprongen verwachten.
- Preferentiële circulaire financiering. De toegang en voorwaarden tot financiering moeten substantieel lager zijn. Op vandaag getrokken door een niche financierders die oprecht Lange Termijn en Impact als voorname criteria opnemen.
- Echte economie. Pionierslanden (/-regio’s) die hun economisch bestel loskoppelen van economische groei, en voluit kiezen voor een economie ten dienste van de maatschappij. Een omgroei. Echte economieën, gebouwd op wenselijke voetafdrukken.
Circulaire stilstand
Je voelt dat voor veel van bovenstaande factoren er nog veel water naar de zee moet vloeien. Ons beste startpunt is toename van druk en actie van onderuit. Van gegroepeerde burgers tot gegroepeerde organisaties tot gegroepeerde wetenschappers. Dus laten we maar handig gebruik maken van die “megatrend status” van Circular Economy. Maar nu nog even de ‘Gap’ en missing links benoemen, eerder dan elkaar overtroeven met luchtkastelen. #CGR2024 titelt terecht: "The circular economy is gaining popularity, but falling short on action". Dus tijd voor actie.
Stilaan naar circulaire stand
